«Δεν τους βαραίν’ ο πόλεμος, αλλ’ έγινε πνοή τους...».
Αρκεί και μόνον αυτός ο στίχος του Σολωμού από τους Ελεύθερους Πολιορκημένους, για να γίνει αντιληπτό σε όλους για ποιό λόγο το Μεσολόγγι κατέστη το σύμβολο του Αγώνα του ’21, υπόδειγμα ηρωϊσμού και αυτοθυσίας και κινητήριος μοχλός για την ενεργοποίηση των λαών της Ευρώπης υπέρ του αγώνα των υπόδουλων Ελλήνων. Αν το επίλεκτο ασκέρι, του Ομέρ Βρυώνη και του Κιουταχή, πατούσε το Μοριά, η Επανάσταση θα ετίθετο σε μεγάλο κίνδυνο. Ο ηρωϊσμός των Ελλήνων και η ευφυΐα τους νίκησαν τους Τούρκους.
Στις 25 Οκτωβρίου άρχισε η α΄ πολιορκία του Μεσολογγίου από τους Τούρκους, που έληξε την 31η Δεκεμβρίου του ιδίου έτους με θριαμβευτική νίκη των Ελλήνων.
Ο Εθνικός μας ποιητής Διονύσιος Σολωμός εμπνεύστηκε από την ηρωϊκή αντίσταση των Μεσολογγιτών κατά την α΄ πολιορκία της Ιερής Πόλης και συνέγραψε τον Εθνικό μας Ύμνο. Ο απόηχος των λυσσωδών μαχών με τους Τούρκους Έφθανε ως την Ζάκυνθο όπου κατοικούσε. Εκεί και οι πλέον πάμπτωχοι εβγάνανε τ’ οβολάκι τους και το δίνανε, και εκάνανε το σταυρό τους κοιτάζοντας κατά το Μεσολόγγι και κλαίγανε».
