Τοῦ Νίκου Νικολαΐδη
Καθηγητῆ Θεολογικῆς Σχολῆς
Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν
Προκαλεῖ ἐντύπωση, γιατί μέσα στό λειτουργικό χρόνο καί χῶρο τῆς Ἐκκλησίας μας τονίζεται καί προβάλλεται τόσο ἔντονα ἡ παρουσία τῶν Ἁγίων. Τά Μηναῖα, δώδεκα τόν ἀριθμό, ἕνα γιά κάθε μήνα, εἶναι ἔμπλεα ἀπό μνῆμες καί ἀκολουθίες Ἁγίων. Μελωδοί καί ὑμνογράφοι ἔχουν συνθέσει καί συνθέτουν πλῆθος ὕμνων, καί σέ πολλά εἴδη τῆς λειτουργικῆς μας ποίησης, προκειμένου νά ἐξάρουν τή μνήμη καί τό βίο τῶν Ἁγίων. Καί αὐτή ἡ ἔξαρση δέν εὑρίσκεται μόνο καταχωρισμένη μέσα στά ἐν χρήσει λειτουργικά βιβλία, ἀλλά ὑπάρχει σέ πολύ μεγαλύτερο ὄγκο θησαυρισμένη σέ ἄλλους τόπους. Παράλληλα συναξαριστές, κατά καιρούς, ἔχουν ἀναλάβει νά διασώσουν τήν ἱστορική πορεία καί τό ἔργο τῶν Ἁγίων.
Ἀλλά ἡ παρουσία τῶν Ἁγίων δέν περιορίζεται καί δέν ἐξαντλεῖται μόνο μέ τά πιό πάνω.
Ὁ «συνωστισμός» τῶν Ἁγίων κατακλύζει ἀκόμα καί τούς χώρους τῆς λατρείας. Ἀκάματοι ζωγράφοι ἤ, ἐπί τό δοκιμότερο, ἁγιογράφοι, ἱστοροῦν τά πρόσωπα ἤ καί σκηνές ἀπό τή ζωή τῶν Ἁγίων, ὡς τοιχογραφίες ἤ ὡς φορητές εἰκόνες. Ἐπιπρόσθετα, τά πρόσωπα ἤ ἡ ζωή τῶν Ἁγίων ἱστοροῦνται σέ πλῆθος ἱερῶν σκευῶν, ἐντύπων ἤ ἱεροκοσμοῦν σπίτια καί ἄλλους τόπους.
Ὁ «συνωστισμός» τῶν Ἁγίων κατακλύζει ἀκόμα καί τούς χώρους τῆς λατρείας. Ἀκάματοι ζωγράφοι ἤ, ἐπί τό δοκιμότερο, ἁγιογράφοι, ἱστοροῦν τά πρόσωπα ἤ καί σκηνές ἀπό τή ζωή τῶν Ἁγίων, ὡς τοιχογραφίες ἤ ὡς φορητές εἰκόνες. Ἐπιπρόσθετα, τά πρόσωπα ἤ ἡ ζωή τῶν Ἁγίων ἱστοροῦνται σέ πλῆθος ἱερῶν σκευῶν, ἐντύπων ἤ ἱεροκοσμοῦν σπίτια καί ἄλλους τόπους.
Πρός τί, ἑπομένως, τοῦτος ὁ «κατακλυσμός» τῶν Ἁγίων μέσα στό χωρόχρονο τῆς ζωῆς μας;
Ἀσφαλῶς, ἡ σοφία τῆς Ἐκκλησίας σ’ αὐτή τήν πρακτική εἶναι ἀξιοθαύμαστη. Γιατί κανένας ἄλλος δέν μπορεῖ νά γνωρίζει τόσο ἐπισταμένα τά μυστήρια τῆς ἀνθρώπινης φύσης ὅσο ἡ Ἐκκλησία. Ἐφόσον ὁ κάθε ἄνθρωπος εἶναι δυνάμει καί μπορεῖ νά γίνει καί ἐνεργείᾳ μέλος της, τότε ἡ Ἐκκλησία ἀπό μόνη της εἶναι σέ θέση τελικά νά γνωρίζει τόν ἑαυτό της. Ἔτσι ἡ παρουσία καί ἡ προβολή τῶν Ἁγίων, μέσα στό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας, λειτουργεῖ ὄχι συμβολικά ἤ θεωρητικά ἀλλά δυναμικά καί πρακτικά. Δηλαδή οἱ Ἅγιοι δέν ἀποβαίνουν γιά μᾶς μόνο τά πρότυπά μας, ἀλλά ταυτόχρονα λειτουργοῦν καί ὡς φορεῖς ἁγιασμοῦ τῶν μελῶν τοῦ σώματος τῆς Ἐκκλησίας, ἀφοῦ καί οἱ ἴδιοι εἶναι δοχεῖα τῆς χάριτος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.
Ἄν, κατά τή ρήση τοῦ ἀπ. Παύλου, ἡ διάπραξη σαρκικῆς ἁμαρτίας ἀποβαίνει καί ὡς μολυσμός τοῦ «ἰδίου τοῦ σώματος» – «ὁ πορνεύων εἰς τό ἴδιον σῶμα ἁμαρτάνει» (Α΄ Κορ. στ΄ 6, 18)– δηλαδή, κατά μία ἑρμηνεία, καί στό δεσποτικό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας ἀναφέρεται ὁ σαρκικός μολυσμός (Μ. Φώτιος), τότε πόσο μᾶλλον ὁ Ἅγιος συνεισφέρει μέ τόν ἁγιασμό του στό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας; Ἡ σύνδεσή μας μέ τήν Ἐκκλησία μᾶς καθιστᾶ κοινωνούς καί τῆς ἁγιαστικῆς χάρης, τήν ὁποία καί οἱ Ἅγιοι φέρουν καί τήν μεταγγίζουν καί σέ μᾶς, ὄντας μέλη τοῦ κοινοῦ σώματος, τοῦ τῆς Ἐκκλησίας.
Ἡ «πληθωρική» παρουσία τῶν Ἁγίων ἔρχεται τελικά νά ἐξάρει καί νά συνοψίσει τόν κύριο σκοπό τῆς ζωῆς μας, πού συμπίπτει ἀπόλυτα μέ τόν προορισμό μας· καί πού εἶναι ὁ ἁγιασμός μας.
Ταυτόχρονα ἡ καθημερινή παράταξη ἐνώπιόν μας τῶν Ἁγίων ἀπό τήν Ἐκκλησία, –καί τοῦτο ἰσχύει σέ ὅλο τόν ἐνιαύσιο ἑορτολογικό κύκλο–, ἀποσκοπεῖ στό νά βεβαιώσει τήν ἀλήθεια ὅτι αὐτοί κατόρθωσαν τήν ἁγία «μετάβαση» ἤ «ἀλλοίωση» ὡς διαχρονική καί καθολική ἐπαλήθευση τοῦ εὐαγγελίου, ἐνῶ παράλληλα λειτουργεῖ, καί πρέπει νά λειτουργεῖ, καί ὡς νήξη γιά ἐγρήγορση καί ἄσκηση πνευματική. Ἄλλωστε, καί τοῦτο εἶναι κατηγορηματική γραφική δήλωση, «οἱ ἅγιοι τόν κόσμον κρινοῦσιν» (Α΄ Κορ. 6, 2).
Εἰλικρινά, πόσο πτωχή καί ρακένδυτη, θά καταντοῦσε ἡ Ἐκκλησία, κατά τό ἀνθρώπινο μέγεθός της, ἄν δέν εἶχε νά παρουσιάσει Ἁγίους; Καί τελικά, πόσο ἀναξιόπιστη θά ἀπέβαινε! Αὐτή τή ζημιά βιώνουν, δυστυχῶς, οἱ αἱρετικοί, οἱ ὁποῖοι ὄχι μόνο δέν παραδέχονται τήν ὕπαρξη Ἁγίων, ἀλλά καί χλευαστικά ἀποκαλοῦν τούς «ἐν Θεῷ εὐαρεστήσαντας»… «συνταξιούχους»! Ἡ ἔνδεια τούτη εἶναι, δυστυχῶς, γι’ αὐτούς ἡ αὐτοαναίρεσή τους.
Σ’ ἐμᾶς, ὅμως, ὑπάρχει ὁ καρπός τοῦ δένδρου, οἱ Ἅγιοί μας. Αὐτός εἶναι ὁ πλοῦτος τῆς Ἐκκλησίας μας, ὁ πλοῦτος ὁ δικός μας πού τόσο πολύ τόν χρειαζόμαστε.
Πηγή: Ἀπό τό βιβλίο «ΩΣ ΦΩΝΗ ΥΔΑΤΩΝ ΠΟΛΛΩΝ» τοῦ Νίκου Νικολαΐδη, ἔκδοση Ὀρθόδοξος Χριστιανική Ἀδελφότης ΛΥΔΙΑ.
