Πριν από είκοσι έναν αιώνες, κατασκευάστηκε στην Ελλάδα ένας μηχανισμός εκπληκτικής ευφυΐας που μπορούσε να απεικονίσει, προβλέποντας σε βάθος δεκαετιών, το ουράνιο στερέωμα, τις θέσεις του ήλιου και της σελήνης, τις φάσεις της σελήνης, ακόμα και εκλείψεις.
Αλλά αυτή η απίστευτη εφεύρεση κατέληξε στη θάλασσα, και το μυστικό της έμεινε κρυμμένο για δύο χιλιάδες χρόνια.
Η εύρεση του Μηχανισμού ανάμεσα στα άλλα αντικείμενα του φορτίου του πλοίου που ναυάγησε στα Αντικύθηρα προσδίδει στο ναυάγιο μοναδικότητα και απαράμιλλη σπουδαιότητα. Σώζονται 7 μεγάλα θραύσματα (Α-G) και 75 μικρότερα σπαράγματα (1-75). Η ακριβής θέση τους και η αρχική δομή του Μηχανισμού αποτελεί αντικείμενο συνεχούς έρευνας. Περιελάμβανε τουλάχιστον 30 οδοντωτούς τροχούς καθώς επίσης κλίμακες, άξονες και δείκτες. Οι ελληνικές, αστρονομικού περιεχομένου επιγραφές στην επιφάνεια του Μηχανισμού αναφέρονται σε αστρονομικούς και ημερολογιακούς υπολογισμούς, ενώ οι επιγραφές στις μεταλλικές πλάκες, που τον προστάτευαν, αφορούν στις οδηγίες χρήσεις του οργάνου. Ο Μηχανισμός προστατευόταν από ξύλινο πλαίσιο, που έφερε από μια ορειχάλκινη πλάκα στην πρόσθια και στην οπίσθια όψη.
Είναι ο αρχαιότερος, πολυσύνθετος αστρονομικός φορητός υπολογιστής, με τον οποίον προσδιορίζονταν οι θέσεις του Ήλιου, της Σελήνης και, πιθανότατα, των πέντε γνωστών κατά την αρχαιότητα πλανητών του Ερμή, της Αφροδίτης, του Άρη, του Δία και του Κρόνου. Επίσης, χρησιμοποιούνταν για την πρόβλεψη των εκλείψεων του Ήλιου και της Σελήνης, για την τήρηση ενός πολυετούς ημερολογίου με μεγάλη ακρίβεια, καθώς και για τον προσδιορισμό του χρόνου τέλεσης των Πανελλήνιων Αγώνων που πραγματοποιούνταν στην Ολυμπία, στους Δελφούς, στη Νεμέα, στην Ισθμία και στη Δωδώνη.
Η κατασκευή του ανάγεται στο β΄ μισό του 2ου αι. π.Χ.. Η τεχνολογία του, η οποία παραπέμπει στους διαδόχους του Αρχιμήδη και τη Σχολή του Ποσειδωνίου στη Ρόδο, είναι αποτέλεσμα της ανάπτυξης της φιλοσοφίας και των θετικών επιστημών, που είχε συντελεστεί στον ελλαδικό χώρο μέχρι εκείνη την εποχή, και στηρίχθηκε σε γνώσεις της Ελληνιστικής Εποχής (αστρονομικές σταθερές, μηχανικό σχεδιασμό και χρήση των επικυκλικών οδοντωτών τροχών). Ο Μηχανισμός αποτελεί μαρτυρία για την αστρονομική, μαθηματική και μηχανική ιδιοφυΐα των αρχαίων Ελλήνων στα μέσα του 2ου αι. π.Χ.
Πηγή: http://www.namuseum.gr
