Η μάχη αυτή υπήρξε η επιφανέστερη νίκη του Μεγάλου Αλεκάνδρου καί έκρινε οριστικά την τύχη της περσικής αυτοκρατορίας.
Διαβαίνοντας τον Tίγρητα ποταμό και σε απόσταση 12 χιλιομέτρων από τα Γαυγάμηλα ο Μέγας Αλέξανδρος αφού εστρατοπεύδευσε, συνεκάλεσε πολεμικό συμβούλιο.
Δέν άργησε η στιγμή κατά την οποία στον Αλέξανδρο εδραιώθηκε η πεποίθηση για τη νίκη, παρά τη συντριπτική, αριθμητικώς, υπεροχή του εχθρού και εφαρμόζοντας, όπως συνήθιζε, ένα ασύλληπτο για άλλους πολεμάρχους στρατηγικό σχέδιο διατάσσει την επίθεση.
Η μάχη κατέληξε σε συντριβή της μεγάλης στρατιάς του Δαρείου.
Οι απώλειές της ήταν βαρύτατες, ιδίως κατά την καταδίωξη. Την έκταση των απωλειών του Δαρείου εκφράζουν οι αριθμοί που παρέχουν γι’ αυτές οι αρχαίες πηγές, αν και πρέπει να θεωρηθούν γενικά υπερβολικοί. Ο Αρριανός γράφει ότι οι νεκροί «ελέγοντο», περίπου, 300.000 και οι αιχμάλωτοι πολύ περισσότεροι. Ο Διόδωρος αναφέρει 90.000 νεκρούς, ο Κούρτιος 40.000 και ο πάπυρος 1798 της Οξυρύγχου 53.000.
Οι αντίστοιχοι αριθμοί για τις απώλειες του στρατού του Αλεξάνδρου είναι: νεκροί 100 κατά τον Αρριανό, 500 κατά το Διόδωρο, λιγότεροι από 300 κατά τον Κούρτιο, 1.000 πεζοί και 200 ιππείς κατά τον πάπυρο 1798 της Οξυρύγχου. Ο Διόδωρος προσθέτει«τραυματίαι δ’ εγένοντο παμπληθείς». Ο Αρριανός αναφέρει επιπλέον ότι ξεπέρασαν τη χιλιάδα οι απώλειες σε ίππους από τα τραύματα και την ταλαιπωρία κατά την καταδίωξη.
Η νίκη του Αλεξάνδρου εναντίον στρατού ισχυρότατου, που διέθετε πολλές επίλεκτες μονάδες και, προπαντός, υπερέβαινε το δικό του στρατό σε συνολική αριθμητική δύναμη περισσότερο από 2 έως 20 φορές, σύμφωνα με τις πηγές, ήταν μεγάλο κατόρθωμα, κυρίως γιατί πραγματοποιήθηκε σε ανοικτή πεδιάδα, όπου η αριθμητική υπεροχή αποτελεί αποφασιστικό στοιχείο για την επίτευξη της νίκης.
Οι κυριότεροι παράγοντες που οδήγησαν στη νίκη του Αλεξάνδρου ήταν η ποιοτική υπεροχή του στρατού του σε όλα τα επίπεδα, το εξαίρετο σχέδιο μάχης και αριστοτεχνική διεύθυνση της μάχης από τον ίδιο.
